چرا زنبورعسل خانهاش را شش ضلعی میسازد؟
این یک سؤال قدیمی است که بیش از 2000 سال پیش، مارکوس ترنتیوس وارو، سرباز رومی که اهل مطالعه بود و دستی هم در نوشتن داشت «حدس زنبوری» رو پیشنهاد داد: باید دلیل خیلی مهمی پشت این ساخت و ساز خاص وجود داشته باشد؛ مثلاً اینکه اینطوری زنبورها میتوانند عسل بیشتری ذخیره کنند. یا شاید برای ساخت شش وجهی نسبت به سایر شکلها موم کمتری لازم باشد؟ یا ...؟
مارکوس علم پیشه نبود، ولی به شدت مشتاق بود به راز منطق این نوع ساخت و ساز پی ببرد. چرا؟ شاید چون مارکوس میدانست که طبیعت در یافتن راه حلهای بهینه برای مسائل ماهرانه عمل میکند و دنبال این بود که بفهمد چه محدودیتهایی باعث شکلگیری این سازه مومی شده است! چرا شش ضلعی و نه مربع و مثلث یا پنج وجهی؟
این خانههای همشکل چه شکلی باشند بهتر است ؟
اگر دایره باشند فضای پرت زیادی بین خونههای دایرهای به وجود می آید و در ضمن مقدار بیشتری موم هم برای پر کردن این فضاهای خالی لازم است. پنجضلعی و هشتضلعی هم درست مثل دایره فضای پرت زیادی تولید میکنند، اگر شک دارید میتوانید روی یک صفحه ترکیب خانههای دایرهای و پنجضلعی یا هشتضلعی رو ترسیم کنید. باید مثل زنبورهای باهوش به دنبال شکلهایی باشیم که وقتی کنار هم چیده می شوند، کاملاً چفت بشوند و فضای خالی ایجاد نکنند.
کدام شکلها؟
فیثاغورث اولین کسی بود که فهمید برای پوشاندن یک سطح بدون فاصله و شکاف و با کمک شکلهای منتظم تنها اشکال مناسب سهضلعی، چهار ضعلی و شش ضلعی منتظم هستند. اینجاست که باید به حدس مارکوس رجوع کنیم، حدس لانه زنبوری. مارکوس آن زمان نتوانست حدسیاتش را به کمک ریاضی و هندسه ثابت کند، و تازه در سال ۱۹۹۹ ریاضیدانی، به نام "واتسون هیلز "در دانشگاه میشیگان، نشان داد که از بین سه شکل ِ مربع، مثلث متساویالاضلاع و ششوجهی منتظم با مساحت یکسان، شش وجهی دارای کمترین محیط است.
یعنی زنبورها با ساخت خانههای ششوجهی در کندو، برای محصور کردن مساحت و فضای معینی، از موم کمتری استفاده میکنند و کار کمتری هم نسبت به زمانی که قرار باشد منشورهایی با قاعده مربع یا مثلث بسازند، انجام میدهند. از یک منظر دیگر، یک شانه عسل حدود ۴۰ در ۲۰ سانتیمتری بیش از ۱۸۰۰ گرم عسل را در خودش نگه میدارد. در حالی که ساختن این شانه عسل فقط حدود ۴۰ گرم موم نیاز دارد. یعنی ۵۰ برابر وزن خودش عسل ذخیره میکند.


شهر الکترونیک یکی از خاستگاههای مدیران شهری و شهروندان در عرضه کردن و مورد استفاده قرار دادن خدمات شهری است
هدف یک طرح پژوهشی جدید اتحادیه اروپا، استفاده از فن آوری زیستی برای مبارزه با آلودگ
روش های کاربردی پرورش خلاقیت وابتكار در دانش آموزان
هیچ چیز بدتر از آن نیست که بر سر یک قرار کاری مهم بروید و در حین بحث با طرف مقابل نگاه مرموز او را دنبال کنید تا به لکه نوشابهای برسید که از شام دیشب روی پیراهن شما باقی مانده است. یا تصور کنید به سرعت در حال پوشیدن شیکترین لباس خود برای رفتن به یک مهمانی هستید که ناگهان چشمتان به یک لکه بزرگ بر روی یقه لباستان میافتد که نهایتا شما را مجبور میکند به فکر یک لباس دیگر باشید؛ اما بدتر از همه فکر کنید در یک روز بارانی کنار خیابان منتظر تاکسی هستید که ناگهان ماشینی با سرعت از چاله آبی در نزدیکی شما رد میشود و… .
مزایای بانکداری الکترونیک بر هیچ کس پوشیده نیست و این روزها کمتر کسی است که حد اقل یک بار از آن استفاده نکرده باشد

رخی از مهیج ترین
پیشرفتهای حاصل شده در صنعت بسته بندی مواد غذایی مرتبط با فناوری نانو
است. فناوری نانو که علم مطالعه نانو ذره هاست، تأثیر بزرگی بر مواد مورد
استفاده در صنعت بسته بندی مواد غذایی داشته است. با بهره گرفتن از
ابداعاتی که در مقیاس نانو صورت میگیرد میتوان به ایده های جدیدی در خواص
فنی و قابلیت ممانعت کنندگی ظروف، ایده های جدید در تشخیص عوامل بیماری زا
و راهکارهای جدید بسته بندی فعال وهوشمند دست یافت. نانوکامپوزیت ها در
رأس ابداعات فنآوری نانو مرتبط با صنعت بسته بندی مواد غذایی قرار دارند.
نانوکامپوزیتها مواد هستند که از ترکیب نانوذره ها ساخته میشوند. کمپانی
تویوتا اولین شرکتی بود که استفاده تجاری از نانوکامپوزیتها را در دستور
کار خود قرار داد. این شرکت از خاک مونت موریلونیت (montmorillonite) که در
مقیاس نانو طراحی شد بود، برای بالا بردن خواص مکانیکی و حرارتی نایلون
استفاده کرد. در صنعت بسته بندی مواد غذایی نیز، استفاده از خاک مونت
موریلونیت به عنوان جزء افزودنی نانو به انواع پلیمرها از جمله پلی اتیلن،
پلی استر، نایلون و نشاسته در حال بررسی است. فیلم های پلاستیکی
نانوکامپوزیتی این قابلیت را دارند که از نفوذ اکسیژن، دی اکسید کربن و
رطوبت به داخل ظرف جلوگیری کنند. به این ترتیب ظروفی که در ساختار آنها از
فیلم های نانوکامپوزیت استفاده شده است، باعث افزایش ماندگاری ماده غذایی
میشوند. ظروف نانوکامپوزیت سبک، محکم و مقاوم به حرارت هستند. علاوه بر
این تحقیقاتی در زمینه ساخت ظروف با استفاده از مواد نانوکامپوزیت زیست
تجزیه پذیر درحال انجام است. با اینکه استفاده از نانوکامپوزیتها در
صنایع بسته بندی مواد غذایی تضمین کننده سطح بالای ممانعت کنندگی ظرف است،
نوع دیگری از مواد نانو توانایی بالایی در کنترل رشد میکروبها دارد.
محققان دریافته اند که نانو لولههای کربنی خاصیت ضد میکروبی قدرتمندی از
خود نشان میدهند ثابت شده است تماس مستقیم با توده نانو لولههای کربنی
برای باکتری روده ای Escherichia coli کشنده است. اساس علمی این موضوع
مبتنی بر این واقعیت است که ساختار نازک و میله ای شکل این نانولولههای
منجر به سوراخ کردن سلول باکتری شده و به آن آسیب میزند. راهکار دیگری که
علائم مثبتی برای کاربردهای آینده نشان میدهد، استفاده از نانوحسگرها
است. در صورت استفاده از نانوحسگرها در ساختار ظرف آنها میتوانند مواد
شیمیایی، عوامل بیماری زا و سموم موجود در ماده غذایی را تشخیص دهند. به
عنوان مثال زیست حسگرهایی ساخته شده است که میتواند سم نوع B باکتری
استافیلوکوکوس و باکتریهای Escherichia coli، گونه های سالمونلا و
Listeria moncytogens را تشخیص دهد. علاوه بر موارد ذکر شده نانوحسگرها
میتوانند پروتئین های حساسیتزا را تشخیص داده و به این ترتیب از تأثیرات
نامطلوب آنها بر مواد غذایی مانند بادام زمینی، آجیل و گلوتن جلوگیری کنند.
با این وجود پیشرفتهای این حوزه به آهستگی و با احتیاط به پیش میرود چرا
که هنوز باید بررسی های بیشتری در مورد تأثیرات مواد نانو بر بدن انسان
صورت گیرد.
لاستیک به ماده مهم اقتصادی و راهبردی تبدیل شده است. صنایع حمل و نقل ، شیمیایی ، برق و الکترونیک و همچنین فضایی همگی از مصرف کنندگان اصلی لاستیک هستند. عموما لاستیکها را به دو نوع :





نویسنده: حفیظ اله مشهور